De start van de zomervakantie luidt een nieuw aanmeldingsregime in. Net als in vele andere EU-Lidstaten wordt in België een screeningmechanisme ingevoerd dat buitenlandse directe investeringen controleert. België wil daarmee essentiële belangen veiligstellen en beletten dat bepaalde (geo‑)politiek geïnspireerde transacties de nationale veiligheid, openbare orde of strategische belangen van de Gemeenschappen en de Gewesten zouden bedreigen.
Gelet op de complexe Belgische staatsstructuur werd op 30 november 2022 een samenwerkingsakkoord gesloten tussen de federale overheid en acht gefedereerde entiteiten om één interfederaal screeningsmechanisme op te zetten. Maar laat u niet misleiden, want in werkelijkheid lopen verschillende onderzoeken door de bevoegde overheden parallel. De Interfederale Screeningcommissie (“ISC”) – samengesteld uit vertegenwoordigers van de federale staat, het Vlaamse, Gewest het Waals Gewest, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de Gemeenschappen – en in het bijzonder haar secretariaat zullen wel dienstdoen als spreekbuis.
Buitenlandse investeerders – dat zijn in derde (niet-EU) landen gevestigde natuurlijke of rechtspersonen of Europese ondernemingen met UBO’s in derde landen – zullen investeringen in Belgische entiteiten die actief zijn in bepaalde (ruim geformuleerde) gevoelige sectoren zoals energie, defensie, vitale infrastructuren, technologieën, alsook input en grondstoffen of sectoren met toegang tot gevoelige informatie, moeten aanmelden (zie * onderaan deze bijdrage voor een meer uitgebreide lijst van sectoren en aanmeldingsdrempels). Het screeningmechanisme op buitenlandse directe investeringen mag toegevoegd worden aan het “red tape”-lijstje waar investeerders in het kader van transacties rekening mee moeten houden, naast de klassieke concentratiecontrole op nationaal en Europees niveau en, binnenkort, de Europese controle op buitenlandse subsidies.
Net als voor de concentratiecontrole, zal heel wat informatie aan de autoriteit bezorgd moeten worden, mag de transactie niet ten uitvoer gelegd worden tot de goedkeuring is bekomen en kan de transactie worden verboden, of toegelaten – desgevallend in aangepaste vorm met zogenaamde bijsturende maatregelen.
Over aanmeldingsplichtige transacties zal bepaalde informatie moeten gedeeld worden met de ISC, onder meer over de identiteit en eigendomsstructuur van de buitenlandse investeerder en van de doelonderneming; de waarde van de investering (met inbegrip van waardebepaling en financiering); informatie met betrekking tot de producten, de diensten en de ondernemingsactiviteiten van de buitenlandse investeerder en van de doelonderneming.
Zodra de ISC de aanmelding als volledig beschouwt, begint de procedure, die bestaat uit twee formele fases. In de toetsingsprocedure wordt nagegaan of de investeringen mogelijk impact zouden kunnen hebben op de openbare orde, nationale veiligheid of strategische belangen van de Gemeenschappen en de Gewesten. Als daar geen indicaties voor bestaan, wordt de procedure hier afgesloten. De toetsingsprocedure duurt in principe 30 dagen, al kan de termijn verlengd worden.
Als er wel dergelijke indicaties zijn, kan na afloop van de toetsingsprocedure een tweede fase, de screeningprocedure, worden opgestart. In een bijkomende periode van 28 dagen – opnieuw verlengbaar – zullen de bevoegde leden van de ISC verder onderzoek doen, kunnen de betrokken partijen reageren op een ontwerpadvies, desgevallend tijdens een hoorzitting, en zullen uiteindelijk de bevoegde overheden beslissen over de voorgenomen investering. In het kader van de screeningprocedure kunnen partijen ook bijsturende maatregelen voorstellen die de bezwaren bij de transactie kunnen wegnemen. Deze maatregelen kunnen “soft” zijn met protocollen voor de verwerking van gevoelige informatie of de aanstelling van een compliance officer, maar ze kunnen ook structureel ingrijpend zijn en bijvoorbeeld de afstoting van een bedrijfsdeel of een vermindering van het aantal stemrechten vereisen.
Geen nieuw regime zonder kinderziektes. In EU-lidstaten waar dergelijke regimes al langer van kracht zijn, is rechtsonzekerheid een veel gehoorde kritiek. Onduidelijkheid over de betekenis en draagwijdte van de gebruikte concepten en een “black box” ervaring gedurende de procedure zijn belangrijke pijnpunten. De ISC kiest alvast voor een vlucht vooruit en zette op 31 mei 2023 een eerste stap naar duidelijkheid en transparantie met de publicatie van een eerste reeks van (ontwerp)richtlijnen. Op heel korte termijn worden een nieuwe reeks richtlijnen en een aanmeldingsformulier verwacht.
Overeenkomsten afgesloten op of na 1 juli 2023 zijn aanmeldingsplichtig indien de relevante criteria vervuld zijn. De ISC kan echter ook op verzoek van één lid van de ISC een ex officio onderzoek starten naar overeenkomsten afgesloten vóór 1 juli 2023 en kan daarbij twee tot vijf jaar teruggaan in de tijd.
We adviseren bij transacties om in een vroeg stadium een eventuele aanmeldingsplicht in kaart te brengen. Het riskeert immers een logge procedure te worden met mogelijk verschillende bevoegde entiteiten die elk hun beleidsprioriteiten kunnen bepalen. Ook de wettelijke termijnen kunnen tijdens de formele procedure veel en lang geschorst en/of verlengd worden. Ook voor de inhoudelijke beoordeling en het mogelijk verweer kunnen belangrijke uitdagingen verwacht worden. Partijen doen er ten slotte goed aan om de gepaste clausules op te nemen in verband met, onder meer, split closing en medewerkingsplicht.
Ons team staat klaar om u in deze materie te adviseren.
*Sectoren en aanmeldingsdrempels
Enerzijds hebben de aanmeldingsdrempels betrekking op de verwerving van controle of van een percentage stemrechten. Anderzijds geldt in bepaalde gevallen ook een omzetdrempel voor de doelonderneming. De criteria zijn niet voor alle sectoren gelijk.
Verwerving van 10% van de stemrechten:
→ defensie, energie, cyberbeveiliging, elektronische communicatie en digitale infrastructuur
(10% van de stemrechten en een omzetdrempel van EUR 100 miljoen)
Verwerving van 25% van de stemrechten:
→ vitale infrastructuren voor energie, vervoer, water, gezondheid, elektronische communicatie en digitale infrastructuur, media, gegevensverwerking of -opslag, luchtvaart, electorale of financiële infrastructuur, satellietnavigatiesystemen;
→ technologieën en grondstoffen van essentieel belang voor de veiligheid (met inbegrip van de gezondheidsveiligheid), landsverdediging of handhaving van openbare orde, militaire uitrusting en producten voor tweeërlei gebruik, technologieën van strategisch belang zoals AI, robotica, halfgeleiders, cyberbeveiliging, lucht- en ruimtevaartdefensie, energieopslag, kwantum- en nucleaire technologieën en nanotechnologieën;
→ de voorziening van kritieke inputs, waaronder energie en voedselzekerheid;
→ toegang tot gevoelige informatie, waaronder persoonsgegevens, of de mogelijkheid om zulke informatie te controleren;
→ de sector van de private veiligheid; en
→ vrijheid en pluriformiteit van de media;
(25% van de stemrechten; geen omzetdrempel)
→ technologieën van strategisch belang in de biotechnologiesector
(25% van de stemrechten en een omzetdrempel van 25 miljoen EUR)
